Είναι πέντε κύκλοι: Εγώ, ανθρωπότητα, Γης, Σύμπαντο, Θεός

Η Ασκητική (Salvatores dei) είναι βιβλίο του Έλληνα συγγραφέα, Νίκου Καζαντζάκη, με στοχαστικό περιεχόμενο. Η συγγραφή του ξεκίνησε το 1922 και τελείωσε το 1923, αλλά εκδόθηκε το 1927, από το αθηναϊκό περιοδικό Αναγέννηση. Στο έργο υπήρξαν διάφορες αναθεωρήσεις έως και το 1945, οπότε και εμφανίζεται ολοκληρωμένο. Πλέον, κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Καζαντζάκη. Το βιβλίο αυτό θεωρείται ως ένα από τα δημοφιλέστερα του Έλληνα συγγραφέα, με πολλές μεταφράσεις και στο εξωτερικό.

Απόσπασμα:

Ερχόμαστε από μια σκοτεινή άβυσσο. Καταλήγουμε σε μια σκοτεινή άβυσσο. Το
μεταξύ φωτεινό διάστημα το λέμε Ζωή. Ευτύς ως γεννηθούμε, αρχίζει κι η επιστροφή.
Ταυτόχρονα με το ξεκίνημα κι ο γυρισμός. Κάθε στιγμή πεθαίνουμε. Γι’ αυτό πολλοί
διαλάλησαν: Σκοπός της ζωής είναι ο θάνατος.
Μα κι ευτύς ως γεννηθούμε, αρχίζει κι η προσπάθεια να δημιουργήσουμε, να
συνθέσουμε, να κάμουμε την ύλη ζωή. Κάθε στιγμή γεννιούμαστε. Γι’ αυτό πολλοί
διαλάλησαν: Σκοπός της εφήμερης ζωής είναι η αθανασία.

Η ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ
ΠΡΩΤΟ ΧΡΕΟΣ
Ήσυχα, καθαρά, κοιτάζω τον κόσμο και λέω: Όλα τούτα που θωρώ, γρικώ,
γεύουμαι, οσφραίνουμαι κι αγγίζω είναι πλάσματα του νου μου. Ο ήλιος ανεβαίνει,
κατεβαίνει μέσα στο κρανίο μου. Στο ένα μελίγγι μου ανατέλνει ο ήλιος, στο άλλο
βασιλεύει ο ήλιος. Τ’ άστρα λάμπουν μέσα στο μυαλό μου, οι Ιδέες, οι άνθρωποι και
τα ζώα βόσκουν μέσα στο λιγόχρονο κεφάλι μου, τραγούδια και κλάματα γιομώνουν
τα στρουφιχτά κοχύλια των αυτιών μου και τρικυμίζουν μια στιγμή τον αγέρα. Σβήνει
το μυαλό μου, κι όλα, ουρανός και γης, αφανίζουνται…….

Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα είχα την ασκητική μέσα στην τσάντα μου. Κι ακόμα πολλές φορές ανατρέχω στις χιλιο διαβασμένες σελίδες, αυτού του βιβλίου. Ηρεμεί το πνεύμα μου και ξεσηκώνει την ψυχή μου. Και πάντα σκέφτομαι πως μόνο ένας Καζαντζάκης θα μπορούσε να γράψει αυτό το αριστούργημα για τον άνθρωπο και τη ζωή!Στην Ασκητική είναι εμφανείς οι επιρροές των φιλοσόφων Νίτσε, Μπερξόν και Χέγκελ. Ταυτόχρονα εκφράζεται η προσπάθεια του Καζαντζάκη να αποδείξει ότι η ανθρωπιά συνίσταται στην ανακάλυψη ενός Θεού εντός του κάθε ανθρώπου που αντιπροσωπεύει την προσωπική ανεξαρτησία. Μέσα από την Ασκητική ορίζονται οι έννοιες που βοηθούν τον άνθρωπο να ανέλθει στην κλίμακα των ηθικών αξιών και καταδεικνύεται με ποιους τρόπους μπορούν οι άνθρωποι να αγωνιστούν για να δημιουργήσουν κάτι καινούριο την ώρα που το παλιό καταρρέει.